Pożegnania PTAiIT

KARPEL Ewa Krystyna (1950-2011)
W dniu 28.stycznia 2011 roku  zmarła  Profesor dr hab. med. Ewa Karpel  , Kierownik Katedry i Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii  Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
Urodziła 18.12.1950 r w Katowicach. W Katowicach  chodziła do szkół , studiowała na Wydziale  Lekarskim  ŚAM i pracowała w Katedrze i  Klinice Anestezjologii i Intensywnej Terapii.  Na podstawie dysertacji "Długotrwała wentylacja mechaniczna z zastosowaniem przerywanych ciśnień dodatnich. Doświadczenia własne", napisanej pod kier. prof. Anny Dyaczyńskiej-Herman, decyzją Rady Wydz. Lekarskiego w Katowicach ŚAM z dn. 20 V 1993 otrzymała st. naukowy dra n. med. Dorobek naukowy oraz przedstawiona Radzie Wydz. Lekarskiego w Katowicach rozprawa "Zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej w okresie pooperacyjnym", recenzowana przez prof. prof. Andrzeja Küblera, Zbigniewa Rybickiego, Krzysztofa Ziaję  były podstawą do przeprowadzenia w ŚAM 21 II 2002 kolokwium habilitacyjnego, w wyniku którego uzyskała st. naukowy doktora  habilitowanego nauk medycznych.
 Od 1 V 2003  była Kierownikiem  I Kliniki  Anestezjologii i Intensywnej Terapii . Dnia 1 XII 2003 została  powołana na stanowisko Kierownika  Katedry  Anestezjologii i Intensywnej Terapii. W  2004 r.  objęła  stanowisko profesora  nadzwyczajnego  ŚAM.  Od 2001 r. była Kierownikiem  Centralnej Izby Przyjęć SP CSK ŚAM. Od 1 XI 2005 pełniła funkcję Kierownika  Kolegium Kształcenia Podyplomowego i  Przewodniczącą  (od 2003 r.) Senackiej Komisji ds. Wydawnictw. Reprezentowała Polskie Towarzystwo Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Europejskim Towarzystwie Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Komisji Egzaminów Specjalizacyjnych.   W latach 1996-1999 pełniła funkcję Sekretarza Zarządu Głównego PTAiIT / Od 2005-2008 r była członkiem Zarządu Głównego PTAiIT .
 W pracy naukowo-badawczej skupiała się na następujących zagadnieniach: anestezja i intensywna terapią chorych z ciężkimi obrażeniami ciała; wykorzystanie nowych metod monitorowania w anestezjologii i intensywnej terapii; doskonalenie metod znieczulenia oraz leczenia przewlekłych zespołów bólowych; resuscytacja krążeniowo-oddechowa; ostra niewydolność  oddechowa – wentylacja mechaniczna; diagnostyka i leczeniem zakażeń w oddziale intensywnej terapii oraz ogólnoustrojowa reakcja na uraz i zakażenie

Witold Bolesław Gaca ( 1925 - 2006 )

Urodził się 19 kwietnia 1925 roku w Starogardzie Gdańskim jako syn Czesława i Anny z domu Klaffke. Szkołę podstawową i I klasę gimnazjum ukończył w Brodnicy nad Drwęcą gdzie ojciec pracował jako urzędnik sądowy.

W czasie okupacji pracował fizycznie pomagając utrzymać rodzinę. Ojciec stracił posadę, trzeba też było opuścić zajmowane dotąd mieszkanie. Pracę podjęło również pozostałe rodzeństwo - brat Bogdan i siostra Halina . Najstarszy brat - Horst - student medycyny w Poznaniu, został wkrótce aresztowany i osadzony w obozie w Oświęcimiu (nr obozowy 63030, Blok 28) .

Witold wstąpił w grudniu 1941 roku do Związku Jaszczurczego (grupy scalonej później z Armią Krajową) i pełnił funkcję kolportera do chwili aresztowania przez Gestapo-Grudziądz, to jest w dniu 29 grudnia 1942 roku. W areszcie przebywał do 28 stycznia 1943 roku, następnie przewieziony został do obozu koncentracyjnego Stutthof otrzymując numer 18619. W dniu 25 stycznia 1945 roku nastąpiła ewakuacja obozu. Udało mu się uciec z kolumny ewakuacyjnej i w marcu tegoż roku został przejęty przez Armię Czerwoną. Po krótkim zatrzymaniu powrócił do Brodnicy. Tu ponownie podjął naukę. W 1947 roku, w trybie przyspieszonym, zdał maturę.

W roku akademickim 1947/1948 rozpoczął studnia na kierunku biologia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a w roku akademickim 1948/1949 studnia medyczne w Akademii Medycznej w Poznaniu. Dyplom lekarza otrzymał w 1953 roku.

W 1952 roku wstąpił w związek małżeński z Zofią Dąbrowską, obecnie emerytowanym profesorem Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.

W latach 1950-1952 pracował jako asystent w Zakładzie Chirurgii Doświadczalnej a następnie w latach 1952-1957 w Klinice Chirurgicznej Akademii Medycznej w Poznaniu (w której brał czynny udział w ratowaniu rannych w czasie czerwcowych wypadków poznańskich w czerwcu 1956 roku).

W 1957 roku, wbrew woli, został powołany do wojska i po krótkim czasie przydzielony do 4 Okręgowego Szpitala Wojskowego we Wrocławiu (obecnie 4 Okręgowy Szpital Kliniczny). Pracował tu do 30 kwietnia 1980 roku, najpierw na Oddziale Chirurgii, następnie na stanowisku ordynatora Oddziału Klinicznego Anestezjologii, który to oddział organizował od podstaw.

W 1968 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych w Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi pod kierunkiem profesora Stanisława Pokrzywnickiego. W tym samym czasie, jako anestezjolog, odbył kilkakrotne staże w szpitalach holenderskich.

Po przejściu na emeryturę w 1980, korzystając z kontaktów zagranicznych, pracował jako doradca firm medycznych w zaopatrywaniu sal operacyjnych w aparaturę specjalistyczną. Pogarszający się od początku lat 70. stan zdrowia, uniemożliwił kontynuowanie tej działalności.

Był człowiekiem wielkiej kultury, szerokich horyzontów, nowatorem i prekursorem wielu rozwiązań praktycznych stosowanych na salach operacyjnych i oddziałach intensywnej terapii. Był też doskonałym organizatorem, niestrudzonym wychowawcą i nauczycielem wielu lekarzy.
 

Zmarł 15 lipca 2006 roku we Wrocławiu.
Zofia Dąbrowska-Gaca i Michał Gaca

Kącki Janusz ( 1934 - 2004 )

W przedostatnim dniu starego roku, na historycznym warszawskim Cmentarzu Wolskim, pożegnaliśmy zmarłego 27 grudnia 2004 roku doktora nauk medycznych Janusza Kąckiego, wybitnego anestezjologa, wspaniałego lekarza o nadzwyczajnej osobowości. W tej ostatniej drodze zmarłemu towarzyszyło ponad 500 osobowe grono, w którym obok zrozpaczonej najbliższej rodziny uczestniczyło wielu przyjaciół, kolegów, byłych współpracowników, uczniów oraz pacjentów. Władze Akademii Medycznej w Warszawie, uczelni której zmarły poświęcił całe swoje życie zawodowe, reprezentował osobiście JM Rektor.

Odprawiający nabożeństwo żałobne, osobisty przyjaciel zmarłego, ksiądz Roman Ołtarzewski sugestywnie i wzruszająco przedstawił wspaniałą postać Doktora Kąckiego nie tylko doskonałego specjalisty, lekarza oddanego bez reszty niesieniu pomocy dla najciężej chorych, ale również, a może przede wszystkim, niezwykłego człowieka.

Doktor Kącki był człowiekiem wielkiego formatu a jednocześnie nadzwyczaj skromnym, niezwykle życzliwym ludziom, mającym dla nich zawsze promienny uśmiech i dobre słowo. Te cechy były dominującymi w osobowości Doktora Kąckiego, pogłębione niebywałą umiejętnością docierania do najintymniejszych warstw psychiki, zjednywały mu powszechną sympatię i uznanie zarówno wśród pacjentów jak i kolegów. Jak nikt, potrafił dotrzeć do człowieka przerażonego rozwojem choroby, obawami przedoperacyjnymi i ogarniętego cierpieniem. Pacjenci urzeknięci łagodnością i dobrocią Doktora Kąckiego na ogół natychmiast obdarzali go pełnym zaufaniem, powierzając w Jego ręce nie tylko swoje zdrowie i życie, lecz czasami również najbardziej osobiste problemy. Nadzwyczajna fachowość i delikatność przy wykonywaniu nawet dokuczliwych procedur medycznych, umacniała chorych w przekonaniu o szczęśliwym wyborze właśnie takiego lekarza.

Środowisko medyczne bardzo wysoko oceniało Doktora Kąckiego. Niezależnie od opinii współtwórcy warszawskiej anestezjologii, szkolonego w najbardziej renomowanych światowych ośrodkach medycznych, posiadał również niekwestionowany autorytet lekarski wynikający z wyjątkowych osobistych umiejętności kontaktów interdyscyplinarnych. Był zawsze i wszędzie, co nie jest częste, wyjątkowo uważnie słuchany. Swoje nadzwyczaj trafne opinie przedstawiał w sposób prosty, wyważony i przekonywujący. Był mistrzem łagodzenia konfliktów. W jego obecności zapanowywała zgoda i poszanowanie odmiennych poglądów, które jeszcze przed chwilą wzbudzały kontrowersyjne emocje. Ten skromny klinicysta nie zabiegał o zaszczyty i tytuły naukowe, chociaż był autorem szeregu wartościowych, nowatorskich publikacji, zyskujących nagrody ministerialne i rektorskie. Nie będąc profesorem, był nauczycielem wielu obecnych profesorów, będąc dla nich wzorcem nowoczesnego specjalisty na najwyższym poziomie światowym. Jego uczniowie zawsze będą dumni ze swojego Nauczyciela, starając się w podobny sposób przekazywać wiedzę kolejnym pokoleniom anestezjologów.

Pogrążeni w żałobnej zadumie uczestnicy pogrzebu wysłuchali z uwagą szeregu wystąpień okolicznościowych przedstawiających piękne karty życia Doktora Kąckiego, Jego dokonania zawodowe, osiągnięcia naukowe, wyniki organizacyjne i przede wszystkim dydaktyka, obejmowały pokolenia anestezjologów.

Dr n. med. Janusz Franciszek Kącki urodził się 8 marca 1934 roku w Grodzisku Mazowieckim w skromnej rodzinie pracownika elektrowni, jako najstarszy z trojga rodzeństwa. Lata wojny, na które przypadła wczesna młodość, wykształciły w Nim szacunek dla ludzkiego losu oraz uczuliły na ból i cierpienie. Z domu hołdującemu tradycjom chrześcijańskim wyniósł potrzebę więzi rodzinnych, umiejętność pracy pozytywistycznej oraz umiłowanie prawdy i wiedzy, oparte na pogodzie ducha i głębokim ładzie wewnętrznym. Tymi wartościami naznaczone było całe Jego życie. Zgodnie z rodzinnymi tradycjami najważniejszy był dom a w nim ukochana żona Sabina i umiłowana córka Agata, kontynuatorka ojcowskich wyborów.

Studia na warszawskiej Akademii Medycznej ukończył 31 grudnia 1958 roku, po czym związał się z I Kliniką Chirurgii AM, kierowaną przez najwybitniejszego polskiego chirurga okresu powojennego prof. Jana Nielubowicza. Właśnie prof. Nielubowicz, który wywarł znaczący wpływ na życiorysy wielu lekarzy, nie tylko chirurgów, wybrał dla Doktora Kąckiego anestezjologię.

Młody lekarz marzący o karierze chirurga, posiadający do niej wszelkie predyspozycje, zawierzył Wielkiemu Chirurgowi i został anestezjologiem. Jego pierwszą szkołą podstaw praktycznych w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii był uniwersytecki ośrodek w Leicester (Wielka Brytania), gdzie w latach 1960-61 odbył roczny staż. Po powrocie do kliniki młody specjalista natychmiast włączył się w niezwykle dynamiczny rozwój technik chirurgicznych. Jego świeżo nabyta wiedza i umiejętności miały istotny wkład w opracowanie technik doraźnego leczenia krwawień z przewodu pokarmowego i pierwszych operacji naczyniowych. Szczególną uwagę Doktor Kącki skupił na bardzo złożonych problemach zaburzeń krzepnięcia i hemodynamiki towarzyszącym operacjom na żylnym układzie wrotnym. Skutkiem tych badań była nowatorska na owe czasy rozprawa doktorska: „ Postępowanie anestezjologiczne w przypadkach nadciśnienia w żyle wrotnej ”, obroniona 24 września 1965 roku.

Po doktoracie, zgodnie z sugestiami swojego Mentora prof. Nielubowicza, Doktor Kącki odbył roczny staż w najlepszym, w owym czasie ośrodku światowym Massachuetts General Hospital-Harvard Medical School-USA. W Departamencie Anestezjologii kierowanym przez jednego z twórców nowoczesnej anestezjologii wybitnego filozofa prof. H.Beechera poznał najwybitniejszych specjalistów amerykańskich. Szkolił się w zakresie anestezjologii ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z przeszczepianiem nerek. W Polsce następowała, starannie przygotowywana przez J.Nielubowicza i T.Orłowskiego era transplantologii, w której również Doktor Kącki miał ważną do odegrania rolę. Znieczulał do pierwszych przeszczepień nerek i pierwszej pozaustrojowej perfuzji obcogatunkowej wątroby u człowieka, wykazując umiejętności istotnie wpływające na korzystne wyniki pionierskich zabiegów.

W pamięci piszących to wspomnienie, najważniejszym osiągnięciem Doktora Kąckiego pozostanie ponowne wprowadzenie do praktyki klinicznej blokad centralnych, zaniechanych w Polsce od ćwierćwiecza ze względu na ciężkie powikłania związane z niedoskonałością stosowanych leków i technik. Doktor Kącki swoim autorytetem i perfekcyjnym opanowaniem technik regionalnych, w oparciu o wiedzę i doświadczenie przywiezione z USA, przywrócił temu rodzajowi znieczulenia należne miejsce w codziennej praktyce klinicznej. W zakresie technik regionalnych był nie tylko niedościgłym mistrzem ale również wspaniałym nauczycielem i popularyzatorem. Zalety znieczuleń przewodowych przedstawiał na sympozjach i posiedzeniach chirurgów i urologów, przekonując do tej wartościowej formy znieczulenia. Jego wielką zasługą było upowszechnienie blokad splotu ramiennego do wytwarzania przetoki tętniczo-żylnej u chorych z niewydolnością nerek.

Wymienione osiągnięcia Doktora Kąckiego były jedynie częścią Jego licznych dokonań. Tak się złożyło, że najbardziej aktywny zawodowo okres tego wybitnego anestezjologa zbiegł się czasowo z niezwykle prężnym stadium rozwoju polskiej chirurgii. Obok transplantologii Doktor Kącki włączył się aktywnie w operacje naczyniowe, związane z naczyniowo-nerkowym nadciśnieniem tętniczym, endokrynologiczne, układu chłonnego oraz na wątrobie. Szczególne zasługi dotyczą chorych z zaburzeniami przewodnictwa nerwowo-mięśniowego, ich przygotowania do operacji, znieczulenia i niezwykle skomplikowanego prowadzenia pooperacyjnego. Doktor Kącki założył i prowadził pierwszy w Polsce oddział miastenii w klinice prof. Hausmanowej. Mało też, kto dziś pamięta, że to właśnie Doktor Kącki wykonywał w 1967 roku pierwsze znieczulenia zewnątrzoponowe do porodu i cięcia cesarskiego w Szpitalu Ginekologiczno-Położniczym Św. Zofii kierowanym przez dra J.Płońskiego.

Nie sposób wymienić wszystkie dokonania Doktora Kąckiego i określić Jego wkład w rozwój anestezjologii warszawskiej i polskiej. Był laureatem najwyższych nagród państwowych, stołecznych i uczelnianych. Pełnił zaszczytne funkcje prezesa Oddziału Warszawskiego i sekretarza Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii . Przez 30 lat był konsultantem wojewódzkim. Przez dwie kadencje był sędzią Sądu Koleżeńskiego Okręgowej Izby Lekarskiej.

Nie do przecenienia są Jego osiągnięcia dydaktyczne. Piszący te słowa mieli szczęście być Jego uczniami; fascynacja perfekcją Mistrza, nakazywała wątpić czy kiedykolwiek osiągniemy podobny poziom umiejętności. Takie opanowanie wiedzy anestezjologicznej, które w najtrudniejszych sytuacjach zagrażających życiu chorego umożliwiało natychmiastowe podejmowanie właściwych decyzji i działań. Nie spotkaliśmy w swojej działalności zawodowej anestezjologa, który cieszyłby się większym autorytetem w środowisku zabiegowym. Był przez chirurgów powszechnie szanowany i lubiany, a nawet słuchany, co jest raczej ewenementem.

Cytowany wielokrotnie prof. Nielubowicz uzależniał wynik leczenia chirurgicznego od osobistego udziału Doktora Kąckiego i dobitnie podkreślał, że bez Jego współpracy trudno jest wyobrazić właściwy rozwój chirurgii w kierowanym przez niego instytucie. Dodatkowo, Jego wyjątkowy charakter i wybitna osobowość łagodziły wszelkie konflikty i wprowadzały bardzo dobrą atmosferę w zespole, promując koleżeństwo a nawet kreując przyjaźnie zawodowe.

Doktor Kącki był wielką postacią warszawskiej medycyny, był mistrzem w swoim zawodzie, leczył dziesiątki tysięcy pacjentów z całego świata, biednych (przez kilka lat był lekarzem więziennym) i możnych, znieczulał kardynałów i premierów. Wszystkich chorych traktował jak potrafił najlepiej, a umiał bardzo dużo. O czym najlepiej przekonani są Jego uczniowie, dla których był najwyższym autorytetem obok takich twórców anestezjologii warszawskiej jak Justyna i Pokrzywnicki. Żegnając swojego Nauczyciela jesteśmy wdzięczni Opatrzności Bożej, że dane nam było pracować pod Jego przywództwem i mieć takiego Mistrza.

Andrzej i Ewa Zawadzcy

Jan Maria Chodnikiewicz ( 1928 - 2003 )

W dniu 2 listopada 2003 roku zmarł dr Jan Maria Chodnikiewicz, pionier anestezjologii polskiej, twórca anestezjologii i intensywnej terapii w regionie lubelskim, znakomity klinicysta, wychowawca wielu pokoleń lekarzy i pielęgniarek, nasz Nauczyciel.

Urodził się 6 października 1928 roku w Lublinie i tu spędził większość swego życia. Był jednym z pierwszych absolwentów Akademii Medycznej w Lublinie, dyplom lekarza medycyny uzyskał w 1952 roku. Pracę zawodową rozpoczął w II Klinice Chirurgicznej AM w Lublinie, gdzie uzyskał specjalizację I stopnia z zakresu chirurgii ogólnej. W 1957 roku został oddelegowany na 3-miesięczny kurs z zakresu anestezjologii u doc. Mieczysława Justyny w Instytucie Gruźlicy w Warszawie, po którym związał się na stałe z tą nową dziedziną medycyny. Specjalizację I stopnia z zakresu anestezjologii uzyskał w 1962 roku a II stopnia w 1963 roku.

Od 1964 roku rozpoczął pionierską działalność budowania nowej specjalności medycznej w całym regionie lubelskim. Objął ordynaturę pierwszego lubelskiego Oddziału Anestezjologii w PSK Nr 4 w Lublinie, przekształconego w kolejnych latach w Zakład a następnie w Klinikę Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Jako Specjalista Wojewódzki inicjował powstawanie kolejnych Oddziałów w szpitalach pozaakademickich, nadzorował ich wyposażenie, podejmował szkolenie kadry medycznej. Jako wieloletni kierownik Zakładu inicjował pierwsze badania i prace naukowe, wspierał zdobywanie stopni oraz tytułów zawodowych i naukowych przez podległych Mu asystentów. Z Jego inicjatywy powstał w 1971 roku Oddział Roztoczański Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Najwięcej czasu poświęcał jednak swej życiowej pasji - opiece nad chorymi.

Przeszedł na emeryturę w 1994 roku, nie zaprzestając pracy jako lekarz anestezjolog. Każdego dnia był w szpitalu, każdego dnia, aż do ostatnich chwil, można Go było spotkać na sali operacyjnej. Zawsze służył radami i pomocą, dzielił się swoim ogromnym doświadczeniem zawodowym i życiowym. Zawsze był wierny wyznawanym zasadom, o które potrafił walczyć, dla których umiał zjednywać sprzymierzeńców. Był przy tym osobą o wyjątkowej, czasem trudnej do zauważenia wrażliwości, sympatii i serdeczności. Jedyny, niepowtarzalny, promieniował swoją osobowością i obdarzał nią nas wszystkich. Jesteśmy dumni bedąc Jego uczniami. Zasnął snem wiecznym.

W dniu 3 sierpnia 2003 r. po ciężkiej chorobie zmarł w Pittsburghu profesor Peter Safar.
Peter Safar urodził się w Wiedniu w r. 1924. Tu też ukończył studia medyczne (1948). Przez krótki czas zajmował się anatomią patologiczną, onkologią i chirurgią na Uniwersytecie Wiedeńskim, a potem - po przeniesieniu się na stałe do USA - na Uniwersytecie Yale. Szybko jednak zajął się anestezjologią na Uniwersytecie Pensylwańskim pod kierunkiem prof. Roberta D. Drippsa. W latach 1952-53 zorganizował w Limie (Peru) Oddział Anestezjologii, w latach 1955-61 był założycielem i szefem podobnego Oddziału w Baltimore City Hospital, a wreszcie w r. 1961 powołał Oddział Anestezjologii na Uniwersytecie w Pittsburghu, którym kierował do r. 1974. W tym okresie stworzył Międzynarodowe Centrum Badań nad Resuscytacją (IRRC), dziś noszące Jego imię, a kierowane od r. 1994 przez dr Patricka Kochanka.

W latach pięćdziesiątych Safar udokumentował w trakcie eksperymentów na kuraryzowanych ochotnikach skuteczność fazy A (odgięcie głowy ku tyłowi, wysunięcie ku przodowi żuchwy i rozchylenie ust ratowanego) oraz fazy B (metoda usta-usta jako skuteczniejsza od stosowanych dotąd wymachów ramion) w trakcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej. Zabiegi te połączył z fazą C (pośredni masaż serca), wynalezioną przez innych autorów, lecz do tego czasu zapomnianą i zaniechaną, opisując system BLS (Basic Life Support). W r. 1961 poszerzył tę metodę o dalsze fazy i nadał jej nazwę resuscytacji krążeniowo-oddechowo-mózgowej (CPCR). Od tego czasu metoda ta podbiła cały świat i - jak się ocenia - ocaliła życie setkom tysięcy ludzi, którzy w różnych okolicznościach doznali nagłego zatrzymania serca. Do ostatnich lat Safar poszerzał zakres działań ratowniczych konstruując nowe urządzenia, prowadząc badania kliniczne i doświadczalne, a przede wszystkim niestrudzenie jeżdżąc po świecie i poszukując entuzjastów resuscytacji. Warto wspomnieć o niezwykłej karierze małej duńskiej firmy, która produkowała termometry. Na propozycję Safara podjęto tam produkcję worków samorozprężalnych, którym nadano nazwę AMBU (od „ ambulatory ” ) i odtąd cały świat nie może się obejść bez tego urządzenia, które ma już dziesiątki modyfikacji i typów.

W jednym z kolejnych międzynarodowych badań nad zwiększaniem skuteczności resuscytacji brali też udział lekarze warszawskiego Pogotowia Ratunkowego. Badanie to o nazwie Brain Resucitation Clinical Trial (BRCT) prowadziło 20 grup badawczych z 7 krajów, a jego przedmiotem była koncepcja poprawienia przepływu mózgowego przez stosowanie dużych dawek adrenaliny w trakcie resuscytacji.

Poza swą podstawową działalnością Safar wciąż podejmował problemy etyczne (jak rozpoznawanie śmierci mózgu, bierna eutanazja, wspomagane samobójstwo i opieka terminalna). Od r. 1962 był w bliskim kontakcie z prof. Władimirem Niegowskim z Moskwy (który zbiegiem okoliczności zmarł 2 miesiące przed śmiercią Safara). Stałymi doradcami i współautorami Safara byli też profesorowie Comroe i Severinghaus z Uniwersytetu Kalifornijskiego, choć w kręgu ludzi z nim współpracujących można się doszukać ponad 100 profesorów i badaczy z całego świata. Doktoraty pod Jego kierunkiem uzyskało 60 lekarzy. Sam był honorowym profesorem swej uczelni. Doktorem honoris causa uniwersytetów w Mainzu, Campinas (Brazylia), Magdeburgu i Pradze, a także honorowym członkiem kilkunastu narodowych akademii naukowych i towarzystw anestezjologicznych (w tym Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii).

W osobistych kontaktach był człowiekiem niezwykle serdecznym i przyjacielskim, potrafił natychmiast nawiązywać kontakt z otoczeniem, pełen nowych pomysłów i idei. Wywarł nieprzemijający wpływ na całą wiedzę o resuscytacji, choć zapewne daleko jeszcze od pełnej realizacji celu, jakim jest długotrwała ochrona mózgu przed nieodwracalnymi zmianami wskutek przerwania dopływu krwi. Lista publikacji i funkcji Safara dowodzi Jego niespożytej energii. Opublikował 1389 prac, ponad 30 książek i podręczników, wciąż ukazywały się też Jego artykuły redakcyjne i recenzje w poważnych czasopismach medycznych. Wraz ze swą żoną Ewą założył Fundację na Rzecz Zachowania Pokoju na Świecie i czynnie wspierał tę ideę przy każdej swej bytności zagranicą.

A oto krótka lista jego członkostwa honorowego i części jego funkcji na świecie:
Honorary (corresponding) elected member of Medical, Anesthesiology, Resuscitation or Critical (Intensive) Care Medicine Societies of Germany, Austria, Italy, Peru, Japan, Czechoslovakia (Purkinje Society; Emergency Medicine Society), United Kingdom, Poland, Spain, Indonesia, Russia. Honorary Member of the Society of Critical Care Medicine; the American College of Emergency Physicians, the Society of Academic Emergency Medicine, the National Association for Emergency Medical Services Physicians, and the European Resuscitation Council. Advisor to American & International Red Cross & the American Heart Association Elected member, Johns Hopkins University Society of Scholars, 2001.
 

B. Kamiński